‘Waar je ook gaat, de pieper gaat mee’

‘Tijdens grote incidenten kan de Kustwacht het verschil maken’

Hans Spiegelaar (Leider Operationeel Team)

‘Een week piketdienst, dat betekent een week lang aan je telefoon en pieper gekluisterd zijn. Als ik de honden uitlaat heb ik ‘m bij me, als ik boodschappen doe heb ik ‘m bij me. Alles om geen oproep te missen. Want als de pieper gaat, wil ik zo snel mogelijk in de auto kunnen springen. Het Operationeel Team wordt opgepiept om de medewerkers op het CCC te ontlasten. Wij zorgen ervoor dat zij zich volledig kunnen richten op de afhandeling van het incident. We nemen bijvoorbeeld het contact met externe partners voor onze rekening of denken mogelijke scenario’s uit, zodat we op tijd de juiste hulpverleners kunnen inschakelen. Als leider van het OT zorg ik ervoor dat het team de situatie juist beoordeelt en coördineer ik de acties die worden uitgezet. Het is een rol die veel verantwoordelijkheid met zich meebrengt, maar ook een rol waar ik veel voldoening uit haal.

De incidenten waarvoor het OT wordt opgeroepen, zijn grote incidenten met veel impact. Denk aan het containerincident met de MSC Zoë of het ongeval met de UK165 die bij Texel omsloeg. Dát zijn de momenten waarop we als Kustwacht het verschil kunnen maken. Ik vergelijk het weleens met een voetbaltoernooi: de trainingen en oefenwedstrijden zijn leuk, maar de finale, dáár gaat het om. Voor mij is een OT-incident zo’n finale. En dat ik daar een bijdrage aan mag leveren, geeft elke keer weer een goed gevoel.’

‘Ook al gaat de pieper niet vaak, je moet scherp blijven’

Bert Hollanders (Verslaglegger Operationeel Team)

‘Informatie verwerken, overleggen, prioriteiten stellen en beslissingen nemen op tactisch niveau. Dat is hoe het er in het Operationeel Team vaak aan toe gaat! Mijn taak in het OT is om alle informatie goed vast te leggen. Denk bijvoorbeeld aan de informatie die tijdens een vergadering wordt gedeeld. Maar ook de formulieren die we gebruiken voor de beeld- en besluitvorming. Ik zorg ervoor dat die correct en volledig worden ingevuld. Tot slot verwerk ik informatie in LCMS, het systeem dat crisisorganisaties gebruiken om informatie met elkaar te delen. Als de informatie ook relevant is voor de collega’s in het CCC, deel ik deze ook met hen.

Het OT wordt niet vaak opgeroepen. De kans dat het OT nodig is en je ook nog dienst hebt, is klein. Toch moet je scherp blijven. Zo check ik voorafgaand aan de dienst altijd of alle apparatuur werkt en of ik mijn spullen bij de hand heb. Die pieper kan immers zomaar gaan. Of ik het weleens jammer vind als het OT wordt opgeroepen als ik geen piketdienst heb? Natuurlijk. De incidenten waarvoor het OT wordt ingeschakeld, zijn stuk voor stuk interessant. Daarvan wil je er eigenlijk geen één missen.’

‘Ik structureer de informatie én het proces’

Sander de Graaf (Informatiemanager Operationeel Team)

Als informatiemanager ben je de spin in het web van de informatievoorziening op tactisch niveau. Als het Operationeel Team wordt opgeroepen, begin ik daarom direct met het opzetten van een informatienetwerk. Ik breng in kaart welke informatie nodig is en voor wie die informatie relevant is. Daarna beginnen we met het verzamelen van de informatie. Het OT werkt volgens de BOB-structuur: beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming. Ik bewaak die werkwijze. Ik zie erop toe dat we voor iedere stap de informatie verzamelen die nodig is en we ons op tactisch niveau met het incident bezighouden. De verzamelde informatie delen we via LCMS met andere betrokken crisisorganisaties. Ook besluiten zetten we daarin. En natuurlijk houd ik mijn collega’s op de hoogte. Je zou kunnen zeggen dat ik orde aanbreng in zowel de informatie als in het proces.

Hoewel het OT vooral wordt opgeroepen voor de echt grote incidenten, ben ik ook weleens opgepiept toen er meerdere incidenten tegelijkertijd plaatsvonden. Omdat een aantal van die incidenten vrij ernstig bleek, groeide het collega’s op het CCC boven de pet. Het OT heeft toen vooral geholpen met de operationele afhandeling van de incidenten. Die inzet was anders dan anders, maar daarom niet minder leuk!’

‘Ineens keek het hele OT naar mij’

Arie van der Burg (Chef van Dienst Operationeel Team)

‘Eén van de taken van de Kustwacht is het handhaven van de wet op de Noordzee. Die taak wordt onder meer uitgevoerd door handhavingsdiensten zoals de politie, douane of Koninklijke Marechaussee. In het Operationeel Team zit altijd een Chef van Dienst uit één van deze handhavingsdiensten. Deze werkt tijdens de OT-inzet natuurlijk mee aan het afhandelen van het incident, maar richt zich ook op de handhaving van eventuele strafbare feiten. Als het OT bijvoorbeeld wordt opgeroepen voor een aanvaring, dan weet ik dat één van de betrokken schepen ergens heeft gevaren waar hij niet had mogen varen en dus een strafbaar feit heeft begaan.

Meestal is de handhaving ondersteunend aan de OT-inzet, maar soms is het andersom. In zo’n geval stelt de Chef van Dienst de aanpak van het incident vast. Dat gebeurt in overleg met de Noordzeeofficier van Justitie. De eerste keer dat ik dat meemaakte, was toen activisten van Greenpeace een boorplatform beklommen. Ineens keek het hele OT naar mij. Dat was even schakelen. We zijn twee dagen bezig geweest om dat incident af te handelen. Dat vergeet ik niet gauw meer! En dat piket? Ik werk al veertig jaar bij de politie, dus dat ik onverwacht kan worden opgepiept, zit helemaal in mijn systeem. Jas aan en wegwezen. Meer is het niet.’

‘Ik maakte de zoekactie van dichtbij mee’

Ron Corstanje (Voorlichter Operationeel Team)

‘Welke informatie geven we de media? Wat is daarvoor het beste moment? En brengen wij de informatie naar buiten, of doet een partner dat? Voor de incidenten waarmee de Kustwacht te maken krijgt, is vaak media-aandacht. Als voorlichter houd ik me bezig met de berichtgeving richting de pers. Dat doe ik niet alleen als het Operationeel Team wordt opgeroepen, maar ook bij andere incidenten. Ik beantwoord vragen van de pers, houd een liveblog bij of verstuur berichten vanaf het Twitteraccount van de Kustwacht.

Bij incidenten waarvoor het OT actief is, zijn behalve de Kustwacht vaak ook andere partijen betrokken, zoals de politie of een veiligheidsregio. Ik treed dan op als voorlichtingsadviseur. Ik zoek contact met de voorlichters van die partijen en bespreek met hen een passende mediastrategie. Door de voorlichting samen op te pakken, zorgen we ervoor dat we een volledig en eenduidig verhaal naar buiten brengen. Het incident dat mij altijd bijblijft? Dat is de zoekactie naar een Afrikaanse uitwisselingsstudente in Zandvoort. Ik was ter plaatse om de media te woord te staan en maakte de zoekactie daardoor van dichtbij mee. Ik zag het Kustwachtvliegtuig vliegen en reddingboten varen, ik zag hoeveel mensen er op het strand in touw waren… dat maakte veel indruk.

Omdat je als voorlichter vaker in actie komt dan het OT, word ik tijdens mijn piketweek regelmatig gebeld of opgepiept. Ik blijf in die week dus altijd dichtbij huis. En heb ik een verplichting waar ik niet onderuit kan? Dan vraag ik een collega om mijn dienst tijdelijk waar te nemen. Gelukkig kan dat vrijwel altijd. Met de collegialiteit zit het hier wel goed!’

Tekst Maartje Visser (GH+O) & fotografie Peter van Aalst