Nieuwe norm waarborgt kwaliteit van medische hulpverlening op zee

Norm ontwikkeld

Stel: een bemanningslid van een viskotter wordt tijdens het werk op zee onwel. De kotter zoekt contact met de Kustwacht en vraagt om medische hulp. Wie bepaalt dan of iemand aan boord kan blijven of geëvacueerd moet worden? Wie beslist, in het geval van een evacuatie, naar welk ziekenhuis de patiënt wordt gebracht? En hoe worden die besluiten afgestemd met alle partijen die bij zo’n medische evacuatie op zee betrokken zijn? De nieuwe HKZ-norm “Keten medische hulpverlening op zee” geeft antwoord op deze en meer vragen. De Kustwacht en haar ketenpartners ontwikkelden de norm. Eind 2022 werd de norm voor de tweede keer onderworpen aan een audit – met succes.

Aanbevelingen OVV

HKZ-normen zijn kwaliteitsnormen voor de zorg: elk zorgspecialisme heeft een eigen HKZ-norm. Maar voor medische evacuaties op zee was zo’n norm er nog niet. In 2016 adviseerde de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) dat die norm er wél moest komen. De OVV deed die aanbeveling op basis van een onderzoek naar een medische evacuatie op zee in 2015, waarbij onduidelijkheden ontstonden. Een tweede aanbeveling die de OVV deed, was om de procedures voor medische evacuaties op zee te verbeteren.

Samen aan de slag

De adviezen van de OVV werden niet in de wind geslagen: alle partijen die samen de keten “Medische hulpverlening op zee” vormen, gingen gezamenlijk aan de slag met de ontwikkeling van betere procedures én een HKZ-norm. Tot die partijen behoren de Kustwacht, de Radio Medische Dienst (RMD) en Ambulancezorg Nederland. De RMD is onderdeel van de KNRM en bestaat uit een team van huisartsen dat op afstand triage uitvoert. De Kustwacht heeft, op aanbeveling van de OVV, de regie in de keten.

Heldere procedure

De keten stelt allereerst een heldere procedure op voor medische evacuaties op zee. Van alle stappen in het proces – van eerste contact tot opname in het ziekenhuis – wordt afgesproken wie wat doet, wie de beslissingen neemt en hoe daarover wordt gecommuniceerd. ‘Nu is duidelijk wie waar verantwoordelijk voor is – de Kustwacht houdt zich vooral bezig met de logistiek en techniek, de medici in de keten ontfermen zich over de medisch inhoudelijke zaken’, vertelt beleidsadviseur Sander de Graaf, die zich namens de Kustwacht bezighield met de aanbevelingen van de OVV.

HKZ-norm

Na het opstellen van de procedure was de HKZ-norm aan de beurt. ‘In een HKZ-norm wordt beschreven hoe je gezamenlijk de kwaliteit van een medisch specialisme waarborgt. Als keten hebben we daarvoor verschillende afspraken gemaakt. Zo besloten we onder meer om twee tot drie keer per jaar in overleg te gaan om de samenwerking te bespreken. Een andere afspraak was om elke medische evacuatie te evalueren: zijn alle procedures gevolgd? Liepen we ergens tegenaan en wat kunnen we doen om dat in de toekomst te voorkomen? Al die afspraken zorgen ervoor dat we scherp blijven. Dat onze aandacht voor dit onderwerp niet verslapt.’

Eerste audit

In het najaar van 2021 werd de HKZ-norm voor het eerst ge-audit. ‘Als je zo’n norm hebt ontwikkeld, wil je ook zeker weten dat je eraan voldoet’, legt Sander uit. Het resultaat is positief: alle ketenpartners voldoen aan de nieuwe HKZ-norm. Wel zijn er twee aandachtspunten: ‘We kregen het advies om medische evacuaties op zee periodiek te beoefenen én een goede risico-inventarisatie voor de zorgketen te laten uitvoeren. Daar zijn we mee aan de slag gegaan: in september 2022 vond de eerste oefening plaats en vanaf nu zullen we twee keer per jaar met elkaar oefenen. Daarnaast voerde een externe partij bij alle ketenpartners een risico-inventarisatie uit.’

Visitekaartje

In het najaar van 2022 vond opnieuw een audit plaats. ‘Nu was alles helemaal in orde’, zegt Sander met lichte trots. ‘Het is mooi dat het gelukt is. We hebben niet alleen een nieuwe HKZ-norm ontwikkeld, maar voldoen er ook aan.’ Hij ziet de certificering als een “visitekaartje”: ‘We kunnen aantonen dat onze procedures voor medische hulpverlening op zee goed zijn. Dat we er alles aan doen om de best mogelijke zorg te bieden aan mensen die het nodig hebben. Het voelt goed om dat zeker te weten.’

Meer informatie

Radio Medische Dienst (RMD)