Samen op zoek: Bureau Vermiste Personen Noordzee en de Kustwacht

Incidenten met veel impact

Drie mensen, twee archiefkasten, datasystemen en een paar computers: daaruit bestaat het Bureau Vermiste Personen Noordzee. Het bureau valt onder de Maritieme Politie en heeft een adviserende rol bij vermissingen op zee. “In principe houden wij ons bezig met alles wat verder op zee gebeurt”, vertelt Ger. “Maar we adviseren en ondersteunen natuurlijk ook de regionale politie-eenheden als iemand in de buurt van de kust vermist raakt.” Dat gebeurde bijvoorbeeld na de aanvaring tussen een veerboot en een watertaxi in de zomer van 2023, waarbij een kind overboord sloeg en vermist raakte. “Dat zijn incidenten met ontzettend veel impact. We zullen dus nooit ‘nee’ zeggen als we kunnen helpen bij een vermissing.”

Levende mensen of stoffelijke overschotten

Als er mensen vermist raken op zee, is de Kustwacht verantwoordelijk voor de zoek- en reddingsacties. “Wij varen vanuit Team Maritieme Politie ook mee op sommige Kustwachtschepen”, vertelt Ger. “Maar waar de ‘zoekende’ organisaties zich bezighouden met levende mensen, komt ons bureau vooral in actie als het gaat om langdurige vermissingen en stoffelijke overschotten. Soms spoelen lichamen of lichaamsdelen aan op het strand. Maar het gebeurt bijvoorbeeld ook dat vissersboten hun netten ophalen en menselijke resten aantreffen.”

Ondersteunen, informatie verzamelen, onderzoek doen

Als het nodig is, komen medewerkers van het Bureau Vermiste Personen Noordzee dan ter plaatse en coördineren het onderzoek. “Een andere keer ondersteunen en adviseren wij de andere teams die ter plaatse komen en het incident afhandelen”, zegt Ger. “Samen met het Landelijk Expertisecentrum Persoonsvermissingen (LOEP) van de politie en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) proberen we vervolgens de identiteit van slachtoffers te achterhalen. We verzamelen informatie over de persoon zelf, bijvoorbeeld de uiterlijke kenmerken, gedragen kleding van dat moment. Maar ook DNA-informatie proberen we te verkrijgen. Die informatie nemen we op in internationale databases. Als er dan in de toekomst stoffelijke overschotten worden aangetroffen, kan iedereen zoeken naar overeenkomsten.”

Niet alle vermissingen zijn geregistreerd

“Als ergens een bot of een stoffelijk overschot wordt gevonden, is het belangrijk dat dit wordt aangeleverd bij de politie. Collega’s binnen de Forensische Opsporing maken het onderscheid of het van een mens of dier afkomstig is. Menselijk materiaal wordt vervolgens ingezonden naar het NFI. Een forensisch archeoloog doet onderzoek of het materiaal van voor of na 1920 is.” legt Ger uit. “Als het van na 1920 is, wordt er DNA-onderzoek gedaan. Dit DNA-profiel wordt opgenomen in de Nederlandse DNA databank voor vermiste personen. Als dit geen match oplevert wordt het vervolgens gedeeld met de internationale databank van Interpol. Een zoektocht wordt opgestart. Hopelijk is daarin dan DNA van deze persoon of verwanten opgenomen.” Helaas is dat niet altijd het geval. “Daar zijn allerlei redenen voor. Vroeger liep de administratie van vermissingen bijvoorbeeld heel anders dan nu. Al onze vermiste personen en onbekende doden in onze databank staan ook in de Interpol-databank. Nu is het heel belangrijk dat ook alle overige landen dit gaan doen. Daar houdt het DNA-team van het LOEP zich vooral mee bezig.”

Nationaal en internationaal samenwerken

Bureau Vermiste Personen Noordzee werkt veel samen met andere politiediensten in het land. Ger: “De Noordzee is de grootste ‘wijk’ van Nederland en wij zijn met zijn drieën. We kunnen dus niet alles zelf doen. Bij vermiste personen hebben we bijvoorbeeld vaak te maken met familieleden die verspreid door heel Nederland wonen. We werken dan samen met familierechercheurs en wijkagenten die de gesprekken voor ons kunnen voeren. We nemen ook deel aan het landelijk overleg over vermiste personen waar alle Specialisten Vermiste Personen bij zijn aangesloten. En internationaal hebben we veel samenwerkingsverbanden. Stel dat er een Nederlander vermist raakt op een andere zee dan de Noordzee, zijn wij daarbij betrokken. En iemand die op de Noordzee vermist raakt, kan natuurlijk ook in een ander land worden aangetroffen.”

Zinken of aanspoelen

Of Ger weet hoelang het ongeveer duurt tot een vermist persoon aanspoelt? “Daar kan ik alleen heel globaal iets over vertellen. De meeste vermiste personen komen levend in het water terecht, verdrinken en zinken. Na enige tijd gaat het lichaam weer drijven. Dat is onder andere afhankelijk van de omstandigheden zoals de temperatuur van het water. Uit onderzoeken weten we dat het gemiddeld een paar dagen tot een maand duurt tot een lichaam voor een korte periode weer gaat drijven. Dan heb ik het over een normaal lichaam met normale kleding. Als iemand bijvoorbeeld een zware duikfles droeg, is de situatie weer anders. Het lichaam dat weer drijft, maakt kans om ergens aan te spoelen of bijvoorbeeld om gezien te worden door het kustwachtvliegtuig.”

Weinig moeilijke regels

“De Noordzee heeft stromingen waarvan we weten dat lichamen vanuit Nederland meestal naar het noorden drijven en vanuit Engeland naar ons”, vertelt Ger. “Een soort grote draaikolk tegen de klok in. Deze wetenschap maakt het extra belangrijk dat de landen aan de Noordzee goed samenwerken als het om vermissingen gaat. Daar hebben we bijvoorbeeld Interpol voor, maar we wisselen ook informeel informatie uit. Het gaat hier niet om strafrechtelijke onderzoeken, waardoor de uitwisseling van informatie soms makkelijker verloopt. Sterker nog: over het algemeen krijgen we alle medewerking bij een vermist persoon. Iedereen is blij als we iemand vinden of identificeren.”

Dankbaar werk

Of Ger zijn werk moeilijk vindt? “Natuurlijk is het soms zwaar, maar het is vooral heel dankbaar werk. Familieleden zijn blij als zij duidelijkheid over hun naaste krijgen. Zelfs als mensen al jarenlang vermist zijn, merken we vaak dat er toch nog een wond in de familie zit. Ons werkt helpt hun om een moeilijk hoofdstuk af te sluiten en verder te gaan. Ik zou niets liever willen doen.”

Meer informatie

Politie

Zoek- en reddingsacties (SAR)