Klaas werkt als Boarding Officer bij de Kustwacht: “Intensief maar geweldig werk”

Driedaagse ‘werkweek’

Klaas (63) is voor de Douane al 17 jaar Boarding Officer op de Visarend, een van de patrouilleschepen van de Kustwacht met als standplaats Den Helder. Een ‘werkweek’ betekent voor Klaas drie dagen en twee nachten fulltime aan boord. En daar kijkt hij nog altijd naar uit: “We hebben een geweldig team. Ik ken die jongens door en door en we doen alles samen in die drie dagen”, zegt Klaas.

Samen één taak

De Boarding Officer van de Douane werkt altijd samen met nog twee handhavers. Een van de politie en een van de Koninklijke Marechaussee. Daarnaast zijn er nog zes nautische bemanningsleden van de Rijksrederij: de kapitein, stuurman, een werktuigkundigen, twee matrozen en een kok. Waar de drie handhavers zich bezighouden met de kustwachttaken, is de nautische bemanning verantwoordelijk voor alle zaken op de Visarend zelf. Klaas: “Toch voelen we dat we met z’n negenen één taak hebben: het veilig houden van het Nederlandse deel van de Noordzee.”

Klein team, enorm gebied

En dat gebied is groot. Zelfs groter dan het landoppervlakte van heel Nederland. En het is ook nog eens een van de drukste vaarwateren ter wereld met circa 65.000 vaarbewegingen per jaar. Dat toezicht houdt de Kustwacht gelukkig niet alleen met patrouilleschepen. Klaas en zijn team worden waar nodig ondersteund door helikopters en vliegtuigen. “Maar we zijn in noodsituaties wel vooral op onszelf aangewezen. Het is niet zoals op land, dat je binnen een paar minuten bijstand of versterking hebt.”

“Stel je eens voor dat je ’s nachts, midden op zee, een onbekend schip betreedt met mogelijk criminelen aan boord”, schetst Klaas. “Degene die als eerste overstapt is een kort moment helemaal alleen op een mogelijk vijandig schip. Dan kan elke fout fataal zijn.” – Klaas Kolhek

Informatie en goede voorbereiding cruciaal

Om tijdens een controle aan boord te gaan van een ander schip wordt de zogenoemde RHIB (Rigid Hull Inflatable Boat) in stelling gebracht. Dat is een kleine wendbare motorboot die het mogelijk maakt over te stappen naar een ander schip. Daar is de Visarend met zijn 42,5 meter te groot voor. De matroos bestuurt de RHIB en de drie handhavers varen mee voor de controle. “Maar voor we overstappen, proberen we zoveel mogelijk informatie te verzamelen door om het schip heen te varen en goed te kijken”, vertelt Klaas. “We willen zo goed mogelijk de risico’s inschatten voor we aan boord gaan.”

Briefings en opdrachten

Om die risico’s klein te houden is een goede voorbereiding cruciaal. Het team wordt altijd geïnformeerd voor vertrek door het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK) van de Kustwacht. Het MIK verzamelt informatie uit databases, radarsystemen en fysieke waarnemingen. Tijdens de briefing worden de Boarding Officers bijgepraat over recente gebeurtenissen en de planning van de komende dagen. Zijn er incidenten geweest of zijn er lopende acties? En ook niet onbelangrijk: Hoe is het weer op zee de komende drie dagen? “In dit overleg horen we ook of er concrete opdrachten zijn die we gaan uitvoeren. Bijvoorbeeld het controleren van een specifieke haven of schip.”

Ook altijd zelf opzoek

“En als we geen concrete opdracht hebben, kunnen we ook altijd zelf opzoek gaan naar verdachte situaties. Aan boord hebben wij systemen waarmee we kunnen zien waar een schip vandaan komt, welke route het heeft gevaren en wat de bestemming is. Ook kunnen we zien welke schepen al heel lang geen controle hebben gehad. Dan voeren we bijvoorbeeld een bemanningscontrole uit. Is er genoeg bekwame bemanning aan boord? Is iedereen in bezit van een geldig legitimatiebewijs? We mogen het schip altijd doorzoeken naar illegale en verboden goederen. En op de aanwezigheid van verstekelingen of mensensmokkel.”

Uiteenlopende taken en ervaringen

In de 17 jaar als Boarding Officer heeft Klaas al heel wat bijzondere situaties meegemaakt. “Zo hebben we partijen drugs onderschept waar uiteindelijk ook mensen voor veroordeeld zijn. Of we troffen grote groepen migranten aan, op weg naar Engeland. Maar ook het opvissen van een stoffelijk overschot behoort tot ons takenpakket. Dat is verdrietig maar wel heel belangrijk voor de nabestaanden. Dat soort dagen vergeet je niet snel.”

Zoek- en reddingsacties

Of die keer dat ze de hele nacht doorzochten naar een drenkeling op zee tijdens een storm. Vanwege de hoge golven moest de zoektocht uiteindelijk gestaakt worden. De drenkeling werd niet meer gevonden. Die zoek- en reddingsacties vormen ook een onderdeel van de Kustwacht. Nog altijd verdrinken er tientallen mensen per jaar in de Noordzee. Samen met de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) en Reddingsbrigade Nederland is de Kustwacht regelmatig betrokken bij dergelijke reddingsacties.

Gigantische bultrug

“Toch zijn het niet alleen de kustwachttaken die me bijblijven”, zegt Klaas als hij naar een grote foto aan wand van het dagverblijf op de Visarend wijst. Op de foto is een gigantische bultrug te zien die uit het water springt, met op de achtergrond het patrouilleschip de Visarend. “Daar was ik bij, geweldig om te zien. De zeevaart blijft toch mijn eerste liefde. Zodra je de trossen los gooit, gooi je ook je zorgen over boord.”

Noordzee is niet altijd een makkelijke zee

Die zee maakt het de Kustwacht niet altijd even makkelijk. Bij storm kunnen de werkomstandigheden heel gevaarlijk worden. “De Noordzee kan een wilde zee zijn, daar staat ‘ie om bekend. Stap maar eens over naar een ander schip met golven van drie meter, dat gaat bijna niet.” Maar het leven aan boord van de Visarend bestaat niet altijd uit actie, benadrukt Klaas. “Bij koud en slecht weer zijn er dagen dat er bijna niemand op het water is. Dan gebeurt er gewoon heel weinig. Maar dan geniet ik juist ook heel erg van de stilte en rust.”

Intensieve samenwerking

Hoe stil de Noordzee soms ook is, op een schip met negen man is het zelden stil. Klaas: “We doen veel samen, zo wordt er altijd samen gegeten, met de hele bemanning. Dan praten we over de meest uiteenlopende zaken. Het is dus een behoorlijk intensieve samenwerking, daar moet je wel van houden. Dus ik vind het ook fijn om na drie dagen weer naar huis te gaan, weer even de rust opzoeken.”